De hoofdaansluiting
Een woning kan een 1-fase of 3-fase hoofdaansluiting hebben:
- 1-fase, bijvoorbeeld 1x25A, 1x40A of 1x63A
- 3-fase, bijvoorbeeld 3x25A, 3x35A of 3x40A
De eindgroepen
Vanaf deze hoofdaansluiting op de meterkast kunnen we met een aantal typen eindgroepen de woning ingaan. Een eindgroep is een elektrische keten die apparaten en wandcontactdozen voedt. Een eindgroep wordt elektrisch beveiligd tegen korstsluiting en overstroom (de zekeringsautomaat) en meestal ook tegen foutstromen (met de aardlekautomaat). We kennen de volgende eindgroepen:
- 1-fase, meestal 16A
- 3-fasen, meestal 16A
- Kookgroep aansluiting 2x230V meestal 16A
| Hoofd aansluiting | 1-fase | 3-fase |
| 1-fase 230V groepen | x | x |
| 3-fasen 380V groepen | | x |
| 2x230V Kookgroep | x | x |
Kan zowel met een 1-fase als een 3-fase hoofdaansluiting voorkomen.
Heeft een maximaal belastbaar vermogen van 16Ax230V= 3.680VA
De leiding in een 1-fase groep bevat:
- Fase : L (meestal bruin, maar kan ook zwart of grijs)
- Nul : N (blauw))
- Aarde : PE (geel/groen)
Meestal beveiligd met een 16A automaat.
Een aantal van deze groepen zijn beveiligd met een gezamenlijke aardlekautomaat. (max.4)
Wordt gebruikt om wandcontactdozen en lichtgroepen te voeden.
Gebruikte Wieland GST18 connector: GST18i3 zwart L, PE,N eventueel zijn GST18i3 coderingen grijs/rood en zalmroze geschikt
Kan zowel met een 1-fase als een 3-fase hoofdaansluiting voorkomen.
Heeft een maximaal belastbaar vermogen van 2x(16Ax230V)= 7.360VA
Dit is een oplossing die alleen in Nederland voorkomt. Bestaat uit twéé 1-fase groepen met een gezamenlijke aarde in 1 buis of 5-aderige kabel.
De leiding in een 2x230V kookgroep bevat:
- Fase : L (meestal bruin)
- Nul : N (blauw))
- Fase : L' (meestal zwart)
- Nul : N' (blauw, maar in een 5-aderige kabel wordt vaak de grijze ader gebruikt)
- Aarde : PE (geel/groen)
Beveiligd met een zogenaamde kookgroep automaat. 2 geschakelde 1 fase automaten die met behulp van een brugbeugeltje gelijktijdig uitschakelen.
Gebruikte Wieland GST18 connector: GST18i5 groen: 1: L1, bruin; 2:L2, zwart; PE geel/groen; : 3/N N1 blauw; 4: N2 grijs
Kan alleen met een 3-fase hoofdaansluiting voorkomen.
Heeft een maximaal belastbaar vermogen van 3x(16Ax230V)= 11.040VA
De leiding in een 3-fase groep bevat:
- Fase : L1 ( meestal bruin)
- Fase : L2 ( meestal zwart)
- Fase : L3 ( meestal grijs)
- Nul : N (blauw))
- Aarde : PE (geel/groen)
De driefase groep wordt meestal gebruikt als krachtstroom aansluiting om apparaten welke veel energie verbruiken aan te sluiten, zoals zware kooktoestellen, jacuzzi's of autolaadstations.
Beveiligd met een 3-fase automaat
Gebruikte Wieland GST18 connector: GST18i5 zwart: 1: bruin, 2:zwart, 3:grijs, N: blauw, PE: geel/groen. Eventueel is ook GST18i5 codering grijs/rood te gebruiken.
Als bij een 3-fase groep de fases allemaal maximaal belast worden loopt er normaal gesproken geen stroom door de nul, vandaar de naam. De retourstromen lopen namelijk niet door de nul maar via de fases zelf. Bij ongelijke belasting kan er maximaal de nominale fasestroom (16A) door de Nul lopen, vandaar dat de nul, alhoewel er veel meer vermogen in de groep beschikbaar is, net zo dik wordt uitgevoerd als de fasen.
Voorkomen moet worden dat de stroom door de nul hoger kan worden dan de nominale fasestroom als gevolg van hetzij harmonische vervormingen (door bepaalde belastingen zoals geschakelde voedingen) hetzij sterk capacitieve of inductieve belastingen op 1 van de fasen waardoor een faseverschuiving op kan treden.
Het is ook mogelijk de 3-fase groep pas na de meterkast op te splitsen in 3 stuks 1-fase groepen.
Met conventionele woning installaties wordt dit niet vaak gedaan, maar in stekerbare installaties is het zowel in woningen als in utiliteitsgebouwen een interessante optie om tijd, ruimte en materiaal te besparen en minder koperverliezen in de installatie te hebben.
Dit wordt bijvoorbeeld toegepast in keukens waar veel vermogen nodig is. Er wordt dan een 3-fasegroep met een 5-polige leiding naar de keuken gebracht welke daar opgesplitst wordt in 3 enkele fasen met 3-polige leidingen. Bij een stekerbare installatie doet men dit met een 3-fase splitter welke met een 5-polige 3-fase GST18i5 2½mm² leiding gevoed wordt en waar 3 stuks 3-polige GST18i3 2½mm² leidingen van afgetakt worden.
Als de enkele fase leidingen net zo dik zijn als de 3-fase leiding, dus normaal gesproken minimaal 2½mm², hoeft er geen extra beveiliging te worden aangebracht op de plaats van de splitsing.
Veel kooktoestellen kunnen op verschillende manieren worden aangesloten:
- Met een kookgroep (2P+2N)
- Met een 3-fase groep (3P+N)
- Met 2 fases uit een 3-fase groep (2P+N). De 3e fase kan dan worden gebruikt om bijvoorbeeld de losse oven aan te sluiten.
Zie hiervoor ook onze FAQ over kooktoestelaansluitingen
De maximale stroom door de Nul bij een 16A beveiligingssysteem
- In een 16A 1-fase groep (P+N) is de stroom duur de fase L gelijk aan die door de Nul N, dus maximaal 16A
- In een 2x230V kookgroep (2P+2N) is de stroom door elke fase L gelijk aan die door de bijbehorende Nul N, dus maximaal 16A
- In een 3-fase groep (3P+N) is de stroom door de Nul in het ideale geval 0A, maar in het uiterste geval maximaal 16A.
In bovenstaande staat :
- P voor fase (van phase) en dit is hetzelfde als de L van Live
- N voor Nul (of Neutral)
- PE voor Protective Earth of Veiligheidsaarde ofwel Aarde
Voor een uitleg over 3-fase systemen zie ook https://nl.wikipedia.org/wiki/Driefasespanning
